Εν μέσω ορυμαγδών

Arvo Pärt, Für Alina 

«Ο χρόνος και το άχρονο συνδέονται μεταξύ τους. Η στιγμή και η αιωνιότητα παλεύουν μέσα μας. Εδώ είναι η πηγή όλων των αντιφάσεών μας, της ισχυρογνωμοσύνης μας, της στενομυαλιάς μας, της πίστης μας και της οδύνης μας.

Η αιωνιότητα σημαίνει ότι τα πάντα αρχίζουν αδιάκοπα από την αρχή, ότι η αρχή υπάρχει αιωνίως. Το θαύμα της δημιουργίας βρίσκεται στο ότι δεν τελειώνει ποτέ, δεν σταματά να γεννιέται ξανά και πάλι ξανά. Η αρχή είναι παντοτινή.

Είμαι σίγουρος: η αλήθεια είναι απλή και ευθεία η οδός που οδηγεί σε αυτήν. Στη μουσική, αυτό σαρκώνεται με τον πιο φυσικό τρόπο στη σταθερότητα των μέσων έκφρασης.

Οφείλω να μελετώ αδιάκοπα τον εαυτό μου. Είναι μια αναζήτηση αυτού που μπορεί να με θρέψει∙ μια αναζήτηση συχνά οδυνηρή, γιατί η οδός είναι πολύ στενή. Πραγματικά, πρέπει να «κλαδεύουμε» ο,τιδήποτε είναι περιττό τόσο μέσα στον εαυτό μας όσο κι έξω από αυτόν. Κι αυτό είναι κάτι που αντανακλάται στη μουσική. Όταν δεν ξέρω τίποτα για κάποιο πράγμα, τότε πρέπει να σιωπώ. Όταν όμως μαθαίνω κάτι, ακόμα κι ελάχιστο, τότε μπορώ να μιλήσω γι’ αυτό −αλλά χωρίς πολυλογίες, με όσο πιο άμεσο και συμπυκνωμένο τρόπο μπορώ, με τρόπο δηλαδή που αρμόζει στη συγκέντρωση αυτή στην οποία βρίσκομαι. Με αυτή την έννοια οι νότες μου μοιάζουν ίσως με λέξεις-κλειδιά.

Η αλήθεια συνίσταται στο να κατεβαίνεις ίσαμε το απείρως μικρό. Είναι σαν το σκάψιμο σ’ ένα ορυχείο. Προχωράς περιτριγυρίζοντας την φλέβα κι ο κύκλος γίνεται ολοένα και πιο στενός. Πρέπει όμως να κινείσαι με σύνεση και μυαλωμένα.

Πώς να γεμίσεις τη σιωπή που ακολουθεί νότες, οι οποίες στάθηκαν άξιες της σιωπής που τους προηγήθηκε;

Η καρδιά πρέπει να μεταμορφωθεί σε αυτί και η ακοή να κατέβει στην καρδιά.

Η καθαρή καρδιά τραγουδά.

Η σιωπή δεν μας δόθηκε άνευ λόγου αλλά για να μας θρέφει. Αυτή η τροφή μάς είναι εξίσου πολύτιμη με τον αέρα.

Πριν αναστηθείς πρέπει να πεθάνεις. Πριν μιλήσεις θα έπρεπε ίσως να σιωπάς.

Είναι σαν την εισπνοή και την εκπνοή. Δεν μπορείς μόνο να εισπνέεις∙ πρέπει κιόλας να εκπνέεις.

Το Tintinnabuli είναι ένας χώρος στον οποίο βυθίζομαι όποτε αναζητώ απαντήσεις στη ζωή μου, στη μουσική μου, στη δουλειά μου. Στις δύσκολες περιόδους, έχω έντονα την αίσθηση ότι τα πάντα γύρω μας είναι χωρίς κανένα νόημα. Η αφθονία και η πολλαπλότητα μού προξενούν σύγχυση και πρέπει να βρω την απλότητα. Ποια είναι αυτή και πώς μπορώ να την κατακτήσω; Ανακάλυψα ότι αρκεί ένας και μόνον ήχος, αν είναι καίριος. Το Tintinnabuli είναι μια εκπληκτική κίνηση, μια φυγή προς την εκούσια πενία.»

Arvo Pärt, Αφορισμοί

[αποσπάσματα]

Σ.τ.HS. Tintinnabuli, που στα λατινικά σημαίνει καμπάνες, είναι ένα στυλ μουσικής σύνθεσης που επινόησε ο Pärt και παρουσίασε για πρώτη φορά στο Ταλίν με το Für Alina (1976).